ترافیک داده‌ها و مراکز داده

میزان داده‌هایی که در اقتصاد  دیجیتال تولید می‌شود به نحو سریع و قابل توجهی در حال افزایش است. پیش‌‌بینی‌ها و  تخمین‌هایی که از طریق شرکت‎های خصوصی در این حوزه انجام می‌شود واقعا مبهوت کننده است. یک گزارش رسمی که توسط کمپانی IBM در سال 2017 درباره روندهای بازاریابی ارائه شد نشان می‌داد که در هر روز 5/2 کوینتیلیون بایت داده تولید می‌شود. این گزارش می‌افزاید: «برای این که تصوری  از این مقدار داشته باشید باید بدانید که 90% از داده‌هایی که در جهان امروز خلق شده است تنها محصول دو سال گذشته می‌باشد».

ترافیک پروتکل اینترنت جهانی (IP) که یک بستر برای جریان عظیم داده‌ها می‌باشد، به نحو شگفت انگیزی در دو دهه گذشته افزایش یافته است. در سال 1992 شبکه‌های اینترنت جهانی تقریبا 100 گیگا بایت  از ترافیک را در روز منتقل می‌کردند. ده سال بعد این میزان به 100گیگابایت در ثانیه رسید. این روند با شتاب سریع تا سال 2017 پیش رفت، به طوری که این ترافیک به بیش از 46000 گیگابایت در ثانیه رسید که تغییرات کیفیتی و کمیتی این مقدار را نشان می‌دهد. اما علیرغم سرعت رشد سریع این ترافیک در واحد زمان، جهان هنوز در اولین مراحل اقتصاد داده محور به سر می‌برد: در سال 2022 ترافیک IP جهانی به میزان150700گیگابایت در ثانیه خواهد رسید.

تکامل ترافیک پروتوکل اینترنت جهانی

ترافیک اینترنت جهانی (اگزابایت در ماه)

ترافیک داده‌ها تمرکز بسیار بالایی دارد: آسیا اقیانوسیه و آمریکای شمالی دو منطقه‌ای هستند که تقریبا 70% از تمام ترافیک جهانی را بین سال‌های 2017 تا 2022 خواهند داشت. برخلاف آن‌ها آمریکای لاتین، خاورمیانه و آفریقا فقط 10% از کل ترافیک IP جهانی را به خود اختصاص خواهند داد. با وجود این پیش‌‌بینی می‌شود بیشترین رشد در خاورمیانه و آفریقا رخ دهد به طوری که در هر سال 41% رشد داشته باشند و پس از آن‌ها آسیا اقیانوسیه در هر سال 32% رشد دارد. در این حال رشد سالانه جهانی به میزان 26% خواهد رسید. از نظر محتوا پیش‌‌بینی می‌شود که فایل‌های ویدویی 80 تا 90% از ترافیک IP جهانی را در طول همین زمان به خود  اختصاص دهند و از نظر بخش، پیش‌‌بینی می‌شود که مصرف‌کنندگان(مصرف کنندگان خانگی، جوامع دانشگاهی و کافی‌نت‌ها) صاحب بیش از 80% از کل ترافیک خواهند بود، در حالی که ارگان‌های دولتی و تجاری باقیمانده این مقدار را مصرف می‌کنند.

در حوزه جریان داده‌های فرامرزی(CBDFs,McKinsey, 2019) تخمین می‌زند که پهنای باند فرامرزی بین 2005 تا 2017 از 5 ترا بایت در ثانیه به 704 ترابایت در ثانیه گسترش یابد و به 2000 ترابایت در ثانیه در سال 2021 برسد.

اهمیت روزافزون داده‌ها منجر به ایجاد تغییراتی در زیرساخت‌های تبادل داده‌ها خواهد شد، مخصوصا این افزایش تصاعدی را در حوزه کابل‌های فیبر نوری زیردریایی داریم. تقریبا  99% از کل تبادلات داده بین‌المللی از طریق این کابل‌ها انجام می‌گیرد(Bischof et al., 2018). توزیع جغرافیایی کابل‌های زیردریایی در شکل زیر نشان داده شده است.

پهنای باند برون مرزی جهانی 2005-2017

نقشه کابل‌های زیردریایی 2005-2017

توزیع جغرافیایی کلوکیشن دیتا سنترها ،فوریه 2019

شرکت‎هایی که فناوری‌های پیشرفته دارند روز به روز بیشتر در زمینه این زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و تولیدکنندگان محتوا(مثل مایکروسافت، گوگل، فیسبوک و آمازون) درحال حاضر مالک یا اجاره کننده بیش از نیمی از باندهای پهن زیر دریا می‌باشند.

ظرفیت و توانایی ذخیره و پردازش داده‌های دیجیتال جنبه دیگری از زیرساخت‌ها در اقتصاد داده محور است. اغلب مراکز داده در کشورهای توسعه یافته قرار دارد و از مجموع ۴۴۲۲ مرکز داده ذکر شده،۸۰٪ آن‌ها در کشوهای توسعه یافته قرار دارد که از این میزان ۴۰٪ کل آن متعلق به ایالات متحده می‌باشد.

به علت نیاز به مقدار زیادی نیروی الکتریکی برای خنک کردن مراکز داده، محل‌هایی که آب و هوای سرد دارند و همچنین فراهم کنندگان منابع توان پرقدرت بسیار جذاب‌تر هستند؛ به همین دلیل رقابت برای داشتن چنین مراکزی به دلیل هزینه بالای نیروی برق برای کشورهای در حال توسعه مشکل است. با وجود این مراکز داده مختلفی در کشورهای در حال توسعه در حال ساخت هستند تا بتوانند داده‌ها را به کاربرها نزدیکتر نگاه داشته و از میزان تاخیر زمانی بین آن‌ها بکاهند و قیمت تعریف شده برای استفاده از پهنای باند را نیز کاهش دهند. این امر باعث می‌شود که ترافیک ایجاد شده در مراکز توزیع اینترنت (IXPs) مرتب افزایش یابد؛ مراکزی که در آن‌ها حامل‌های مخابراتی(۴۲) و تولیدکنندگان محتوا به هم برخورد می‌کنند تا ترافیک IP را با یکدیگر تبادل کنند. این مراکز را نقطه IXP می‌نامند. اما حدود ۷۸ اقتصاد جهان هنوزفاقد IXP می‌باشند (بانک جهانی، ۲۰۱۸a). کمتر از نیمی از کشورهای کمتر توسعه یافته (LDCs) یک IXP دارند، و بعضی از این IXPها با وجود این که درحال کار هستند اما از تمام پتانسیل خود استفاده نمی‌کنند (ITU, 2018c).